ความจริงเกี่ยวกับโรค NETs อัตราการป่วยที่เพิ่มแบบมีนัย (ไทยโพสต์)

พญ.สุดสวาท เลาหวินิจ นายกมะเร็งวิทยาสมาคมแห่งประเทศไทย เปิดเผยว่า Neuroendocrine tumor (NETs) เป็นโรคมะเร็งกลุ่มหนึ่ง ซึ่งเกิดจากกลุ่มเซลล์ที่เรียกว่า Neuroendocrine cell ที่พบอยู่ทั่วไปในร่างกายของคน โดยมะเร็ง NETs นั้นมีหลายชนิด แต่ชนิดที่พบได้บ่อยมักจะพบในระบบทางเดินอาหาร ตับอ่อน และปอด

ทั้งนี้ เราสามารถจำแนกชนิดของ NETs ได้ตามลักษณะอาการที่แสดงออกได้เป็น 2 แบบคือ NETs ที่มีอาการ (Functional) และ NETs ที่ไม่มีอาการ (Nonfunctional)

โดย NETs ที่มีอาการนั้นจะมีการหลั่งฮอร์โมนออกมาในปริมาณสูงจึงทำให้เกิดอาการหรือกลุ่มอาการต่างๆ ดังนั้นผู้ป่วยโรค NETs ที่มีอาการจึงอาจมีอาการแสดงทางคลินิกอันเนื่องมาจากฮอร์โมนที่หลั่งออกมามากจากเซลล์มะเร็งนั้น เช่น อาการท้องเสีย ปวดท้อง ส่วนผู้ป่วย NETs ที่ไม่มีอาการ อาจไม่มีอาการใด ๆ หรืออาจมีอาการอันเนื่องมาจากก้อนเนื้องอกมะเร็งที่ใหญ่ขึ้นจึงทำให้รู้สึกอึดอัด หรือคลำเจอก้อนได้

จากข้อมูลในปี พ.ศ.2547 พบว่า มีผู้ป่วยประมาณ 5 รายจากประชากร 100,000 คน ที่ถูกวินิจฉัยว่าเป็น NETs อย่างไรก็ตามพบว่าอุบัติการณ์ของโรคเพิ่มขึ้นอย่างมาก โดยเพิ่มขึ้นมากกว่า 5 เท่าในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา และเป็นที่คาดการณ์ว่าอุบัติการณ์ของโรคนี้จะเพิ่มขึ้นต่อไปอีก

ทั้งนี้ ระยะเวลาการรอดชีวิตของผู้ป่วย NETs จะแตกต่างกันออกไปตามระยะการดำเนินของโรค ถ้ามีการลุกลามของมะเร็งไปยังส่วนอื่นของร่างกายที่นอกเหนือจากบริเวณที่เป็นโรคตั้งแต่แรก หรือที่เรียกกันว่า มะเร็งระยะแพร่กระจาย ค่ากลางของระยะเวลาการรอดชีวิต (Median Survival) อยู่ในช่วง 5 เดือน ในผู้ป่วยที่มีผลการตรวจชิ้นเนื้อมะเร็งเป็นชนิดรุนแรงมาก (poorly differentiated) และประมาณ 33 เดือนในผู้ป่วยที่ชิ้นเนื้อรุนแรงน้อยกว่า (well-differentiated) แต่โดยมากผู้ป่วย NETs มักจะได้รับการวินิจฉัยเมื่ออยู่ในระยะลุกลามแล้ว จากการรายงานพบว่าร้อยละ 40 ของผู้ป่วยกลุ่มดังกล่าว มีการแพร่กระจายของมะเร็งไปอวัยวะใกล้เคียงหรือส่วนอื่นๆ ของร่างกายตั้งแต่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น NETs แล้ว

ผู้ป่วย NETs ชนิดที่ก้อนมะเร็งอยู่ที่ตับอ่อน (Pancreatic NET) ระยะแพร่กระจายจะมีความรุนแรงของโรคมะเร็งมากกว่า NETs ชนิดอื่น ๆ โดยผู้ป่วย Pancreatic NET ที่อยู่ในระยะแพร่กระจายมีระยะเวลาการรอดชีวิตอยู่ที่เพียง 24 เดือนเท่านั้น

สำหรับผู้ป่วย NETs ชนิดที่ก้อนมะเร็งอยู่ที่บริเวณทางเดินอาหาร (Gastrointestinal NET) พบว่า ค่าระยะเวลาการรอดชีวิตของผู้ป่วยที่อยู่ในระยะแพร่กระจายนั้นแตกต่างกันไปตามตำแหน่งของก้อนมะเร็งที่เป็นจุดกำเนิด โดยระยะเวลาการรอดชีพของผู้ป่วยที่พบก้อนมะเร็งอยู่ที่บริเวณลำไส้ใหญ่ (colon) อยู่ที่ 5 เดือนเท่านั้น แต่สำหรับผู้ป่วยที่พบก้อนมะเร็งอยู่ที่บริเวณลำไส้เล็กส่วนกลางและส่วนปลาย (jejunal/ileal) จะมีค่าระยะเวลาการรอดชีวิตเท่ากับ 56 เดือน

ผู้ป่วยบางรายที่ไม่มีอาการชัดเจนอาจไม่ได้รับการวินิจฉัยเป็นเวลาหลายปี ผู้ป่วยบางรายอาจจะได้รับการวินิจฉัยหลังจากผู้ป่วยเป็นโรคนี้แล้วนานประมาณ 5-7 ปี และแม้ผู้ป่วยจะมีอาการแสดงออกมา ก็อาจได้รับการวินิจฉัยผิดพลาดว่าเป็นโรคอื่น ๆ เนื่องจากอาการที่เป็นอาจคล้ายกับอาการของโรคอื่น เช่น โรค IBS (irritable bowel syndrome) จึงทำให้วินิจฉัยโรคได้ยาก

เครื่องมือต่าง ๆ ที่ใช้ในการวินิจฉัยโรคนี้ ได้แก่ การตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (Computed tomography ; CT), การตรวจภาพโดยใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (magnetic resonance imaging ; MRI), การส่องกล้องตรวจทางเดินอาหารร่วมกับการอัลตราซาวด์ (endoscopic ultrasound) และการตรวจหาตัวรับชนิดหนึ่งที่เรียกว่า Somatostatin Receptor ที่ก้อนมะเร็ง

ส่วนการตรวจคัดกรองสำหรับโรคนี้นั้นยังไม่มีการตรวจเนื่องจากประโยชน์ไม่ชัดเจน นอกจากนี้ การตรวจหาตัวบ่งชี้บางชนิดในเลือดหรือปัสสาวะเช่น chromogranin A (CgA) หรือ 5-HIAA ก็มีส่วนช่วยในการวินิจฉัยโรคนี้เช่นกันในผู้ป่วยที่สงสัยว่าอาจเป็นโรค NETs ได้

วิธีการในการรักษาโรค NETs นี้ ขึ้นอยู่กับขนาดและตำแหน่งของก้อนมะเร็ง ยังรวมถึงระยะการแพร่กระจายของโรคอีกด้วย โดยวิธีการรักษาในปัจจุบัน ได้แก่ การผ่าตัด การใช้รังสีรักษา เคมีบำบัด และยาอื่น ๆ

ข้อมูลจากกระปุกดอดคอม