หัวใจเป็นอวัยวะสำคัญที่ทำงานตลอดเวลา โดยไม่ต้องหยุดพัก ทำหน้าที่สูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย  ปกติแล้ว หัวใจจะเต้นเป็นจังหวะสม่ำเสมอ  แต่บางครั้งอาจเกิดภาวะหัวใจเต้นผิดปกติ  ซึ่งหมายถึง ภาวะที่หัวใจเต้นเร็ว ช้า หรือไม่สม่ำเสมอก็สามารถเกิดขึ้น ขอชวนทุกคนมาทำความรู้จักภาวะหัวใจเต้นผิดปกติ และแนวทางการดูแลตัวเพื่อลดความเสี่ยง

ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะคืออะไร

หัวใจเต้นผิดปกติ หรือ หัวใจเต้นผิดจังหวะ (Arrhythmia) หมายถึง ภาวะที่หัวใจเต้นเร็ว ช้า หรือเต้นไม่สม่ำเสมอ ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้หลายรูปแบบ ส่งผลต่อการสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกาย และอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง

ประเภทของภาวะหัวใจเต้นผิดปกติ

1. หัวใจเต้นเร็ว (Tachycardia) : หัวใจเต้นเร็วกว่า 100 ครั้งต่อนาที  อาการที่พบได้ เช่น ใจสั่น  รู้สึกเหมือนหัวใจเต้นแรง   หายใจลำบาก   อ่อนเพลีย   หน้ามืด   เป็นลม

2. หัวใจเต้นช้า (Bradycardia) : หัวใจเต้นช้ากว่า 60 ครั้งต่อนาที   อาการที่พบได้ เช่น   รู้สึกอ่อนเพลีย   มึนงง   หน้ามืด   เป็นลม   หมดสติ

3. หัวใจเต้นไม่สม่ำเสมอ (Arrhythmia) : หัวใจเต้นไม่สม่ำเสมอ   อาจเต้นเร็ว   ช้า   หรือสลับกัน   อาการที่พบได้ เช่น   ใจสั่น   รู้สึกเหมือนหัวใจเต้นขาดจังหวะ   หายใจลำบาก   อ่อนเพลีย   หน้ามืด   เป็นลม

สาเหตุของภาวะหัวใจเต้นผิดปกติ

• โรคหัวใจ เช่น โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ โรคลิ้นหัวใจ โรคหัวใจขาดเลือด โรคหัวใจล้มเหลว
• โรคอื่นๆ เช่น โรคไทรอยด์ โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ภาวะนอนหลับไม่เพียงพอ การขาดสารอาหาร การดื่มแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่ การใช้ยาบางชนิด
• ความเครียด ความวิตกกังวล การออกกำลังกาย

การวินิจฉัยภาวะโรค

แพทย์จะวินิจฉัยจาก

• การซักประวัติอาการ
• ตรวจร่างกาย
• ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG)
• ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจแบบ Holter monitor
• ตรวจหัวใจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (Echocardiogram)
• ตรวจหัวใจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan)
• ตรวจหัวใจด้วยเครื่องตรวจสนามแม่เหล็ก (MRI)

การรักษาภาวะหัวใจเต้นผิดปกติ

การรักษาภาวะหัวใจเต้นผิดปกติจะขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของอาการ โดยแพทย์จะพิจารณาแนวทางการรักษาที่เหมาะสมที่สุดสำหรับผู้ป่วยแต่ละราย

วิธีการรักษา

• ยา: ยาที่ใช้รักษาภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะมีหลายชนิด เช่น ยาควบคุมอัตราการเต้นของหัวใจ ยาขับปัสสาวะ ยาต้านการแข็งตัวของเลือด ยาต้านมะเร็ง
• การรักษาด้วยไฟฟ้า: วิธีการนี้ใช้กระแสไฟฟ้าในการรักษาจังหวะการเต้นของหัวใจที่ผิดปกติ มีหลายรูปแบบ เช่น การใช้เครื่องกระตุ้นหัวใจ (Pacemaker) เครื่องช็อกหัวใจไฟฟ้าแบบฝัง (Implantable Cardioverter Defibrillator - ICD) การจี้ไฟฟ้าหัวใจ (Catheter Ablation)
• การผ่าตัด: การผ่าตัดรักษาภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ มักใช้ในกรณีที่วิธีการรักษาอื่นๆ ไม่ได้ผล หรือผู้ป่วยมีภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง

การป้องกันภาวะหัวใจเต้นผิดปกติ

• ควบคุมโรคประจำตัว เช่น โรคไทรอยด์ โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง
• งดสูบบุหรี่
• งดดื่มแอลกอฮอล์
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• ทานอาหารครบ 5 หมู่
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
• ควบคุมความเครียด ความวิตกกังวล

เมื่อไหร่ควรไปพบแพทย์?

• รู้สึกใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว เต้นช้า หรือเต้นไม่สม่ำเสมอ
• รู้สึกอ่อนเพลีย มึนงง หน้ามืด เป็นลม
• เจ็บหน้าอก
• หายใจลำบาก

ภาวะหัวใจเต้นผิดปกติอาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคร้ายแรง   ดังนั้น   หากมีอาการดังกล่าว   ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที