ภญ.ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร หัวหน้ากลุ่มงานเภสัชกรรม โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร กล่าวว่า มีผู้ป่วยโรคเบาหวานที่แสวงหาสมุนไพรเพื่อลดน้ำตาลในเลือดด้วยความหวังว่าจะหายขาด จนเป็นเหยื่อของความเชื่อที่ผิด ทำให้เสียโอกาสในการรักษาที่ถูกต้อง เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงขึ้น และเสี่ยงต่ออันตรายจากการใช้ยาสมุนไพร เช่น เกิดเป็นพิษเมื่อใช้ในขนาดที่ไม่ถูกต้อง หรือสมุนไพรบางชนิดเมื่อใช้ติดต่อกันเป็นเวลานานก็อาจเกิดพิษได้ ทั้งที่ความจริงแล้วมีสมุนไพรจำนวนมากที่เป็นประโยชน์ต่อโรคเบาหวาน เช่น มะระขี้นก สมุนไพรรสขมซึ่งมีสรรพคุณช่วยบำรุงตับ ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด โดยจะรับประทานแบบแคปซูล หรือนำมาปรุงเป็นอาหารก็ได้เช่นกัน

ภญ.ดร.สุภาภรณ์แนะหลักการง่ายๆ ในการใช้สมุนไพรให้ปลอดภัยว่า ให้เลือกใช้สมุนไพรที่เราใช้เป็นอาหารอยู่แล้ว หรือหาได้ง่ายในท้องถิ่น แต่ทั้งนี้ต้องมีความรู้ความเข้าใจในโรคเบาหวานทั้งการแพทย์แผนปัจจุบันและทางการแพทย์แผนไทย ร่วมกับการปฏิบัติตนที่เหมาะสม


รสยาและชนิดของสมุนไพรที่หมอยานำมาใช้ในผู้ป่วยเบาหวาน แบ่งตามรสได้ดังนี้

1.สมุนไพรที่มีรสขม ช่วยบำรุงตับ ซึ่งตับมีหน้าที่สร้างไฟธาตุ สร้างน้ำดีในการย่อยอาหาร ได้แก่ มะระขี้นก ฟ้าทะลายโจร ครอบจักรวาล บอระเพ็ด ชิงช้าชาลี แห้ม รางจืด ขมิ้นขม สะเดา ขี้เหล็ก ว่านค้างคาวดำ ผักเชียงดา ผักง้วนหมู หนุมานประสานกาย จักรนารายณ์ มะแว้ง มะเขือพวง ราชดัด ลูกใต้ใบ ตีนเป็ด ไมยราบ เป็นต้น

2.สมุนไพรที่มีรสร้อน มีกลิ่นฉุน ช่วยย่อย ช่วยกระจายเลือดลม ทำให้เลือดลมเดินสะดวก เช่น พริกไทย กุ่ม เจตมูลเพลิง สะตอ หมุย (หอมแขก) แห้วหมู พลูคาว หญ้าดอกขาว ข่า ใบกะเพรา อบเชย กระวาน ใบพืชตระกูลมะนาว เช่น ใบมะนาว ใบเขยตาย ผักกะสัง เป็นต้น

3.สมุนไพรที่มีรสฝาด ช่วยสมานเนื้อหนัง ทำให้เนื้อเยื่อต่างๆ แข็งแรง กระชับ มีช่องทำให้ลมเดินได้สะดวกขึ้น เพิ่มธาตุไฟได้เล็กน้อย เช่น มะขามป้อม ตรีผลา ขมิ้นชัน มังคุด ไพล เกสรบัว เถาวัลย์เปรียง ใบไข่เน่า ใบหว้า เมล็ดหว้า มะตูม (ฝาดหวาน) ซึ่งสมุนไพรเหล่านี้มีสรรพคุณในการต้านอนุมูลอิสระ ชะลอความเสื่อมต่าง ๆ ที่นำไปสู่อาการแทรกซ้อนของเบาหวาน



4.สมุนไพรที่มีรสจืด ช่วยขับน้ำ ช่วยการทำงานของไต เช่น รากเตย รากลำเจียก รากข้าว ข้าวโพด (ซัง/ไหม) ตำลึง ฟักแฟง หญ้าปราบ บานไม่รู้โรย วุ้นว่านหางจระเข้ การขับน้ำออกไปจำนวนหนึ่งจะทำให้ธาตุไฟมีกำลังมากขึ้น

5.สมุนไพรที่มีรสเมาเบื่อ ช่วยกำจัดพิษ ปรับธาตุไฟให้เป็นปกติ เมื่อร่างกายมีภาวะชุ่มน้ำหรือน้ำเกิน สมุนไพรที่ช่วยขับน้ำเป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วยให้พิษสงบ เช่น ขันทองพยาบาท ชุมเห็ด ทองพันชั่ง กำแพงเจ็ดชั้น หัวร้อยรู หัวข้าวเย็นเหนือ ข้าวเย็นใต้ เป็นต้น สมุนไพรเหล่านี้เหมาะกับผู้ที่ป่วยมานานสะสมสารพิษไว้มาก

นอกจากรสเหล่านี้ ยังพบสมุนไพรที่รสเปรี้ยวและหวานในตำรับยาเบาหวานด้วย แต่อย่างไรก็ตามสมุนไพรชนิดหนึ่ง ๆ อาจมีได้หลากหลายรส เช่น ขมิ้นชัน มีรสฝาด หวาน เผ็ด มะขามป้อม มีรสฝาด เปรี้ยว หวานรวม ๆ กันอยู่ ดังนั้น สมุนไพรหลายชนิดจึงไม่สามารถแยกรสได้อย่างเด็ดขาด

"ถึงแม้โรคเบาหวานจะไม่ใช่โรคที่หายขาด แต่ถ้าคุมระดับน้ำตาลได้ด้วยการกินยาอย่างถูกต้องสม่ำเสมอ กินอาหารและสมุนไพรที่เหมาะสม เราก็จะสามารถอยู่ร่วมกับเบาหวานได้โดยไม่เจ็บป่วยด้วยโรคแทรกซ้อนต่าง ๆ ให้กินอาหารเสมือนยา มิเช่นนั้นจะต้องกินยาเป็นอาหาร" ภญ.ดร.สุภาภรณ์ กล่าวทิ้งท้าย

ขอขอบคุณที่มา  http://www.prachachat.net/